Discus

نام علمی  : Symphysodon aequifasciatus

نام معمولی ( عمومی ) : دیسكس ( Discus )

خانواده : سیكلیده (Cichlidae)

منشاء ( زادگاه ) : آمریكای جنوبی ، بركه ها و رودخانه های آمازون . اما زیستگاه اصلی آنها علاوه بر رودخانه آمازون ؛ کشور هایی نظیر کلمبیا ، پرو و ونزوئلا می باشد .

اندازه بالغین : حد اكثر 15 سانتیمتر

طول عمر : 10 سال به بالا (تا 16 سال)

حداقل اندازه تانك ( آكواریوم ) : 150 لیتر و ترجیحا تانك دراز مطلوب تر است .

محل جاگیری در تانك ( آكواریوم ) : تمام مناطق

ماهیان سازگار برای همزیستی : بهتره تانك دیسكس ها اختصاصی باشد ولی با آنجل هم قادر به نگهداری هستند .

سطح مراقبت : سخت

 ph- اسیدیته آب : 5 تا 7 ( آب اسیدی )

حرارت مطلوب : 27 تا 30 درجه سانتیگراد

سختی آب : 1 تا dH  8

خلق و خو ( سازگاری ) : در غالب موارد بسیار صلح جو است. درهنگام تولید مثل قلمرو طلب میشود .

تولید مثل : به دلیل نیاز به ثبات و مطلوبیت عالی كیفیت آب ، تولید مثل آن مشكل است.

تغذیه : گوشتخوار . غذاهای زنده ( میگوی زنده و کرم خاکی ) ، غذاهای منجمد ( دل گاو و بوقلمون و جگر گاو و گوسفند ) و غذاهای خشک ( لوفاک و کرم فشرده ) .

شرایط تانک : تانک آنها باید به اندازه ای بزرگ باشد که هر دیسکس بتواند به راحتی و بدون مانع در آب شنا کند و در مواقع استرس جاهایی برای پنهان شدن آنها وجود داشته باشد که برای این منظور می توان از چوب و گیاهان طبیعی در تانک استفاده کرد .

زندگی گیاهی : در تانک آنها حتماً باید از گیاهان طبیعی استفاده شود که برای پیشگیری از خورده شدن گیاهان باید از گیاهان محکمتری استفاده شود .

بی شک دیسکس زیباترین ماهی آب شیرین به شمار می رود که کمتر کسی به نگهداری آن در تانک خود علاقه ای نشان نمی دهد .

دیسکس برای اولین بار در سال 1933 و از مرداب های کناره ی رودخانه ی آمازون برای نگهداری در آکواریوم به دنیای انسان ها راه یافت و به دلیل زیبایی و شکوه آن کم کم انسانها به تکثیر آنها پرداختند ، تا الان که بیش تر دیسکس های موجود در کشور از پرورشگاه های دیسکس کشورهای چین ، مالزی و تایلند به ایران وارد می شوند .

آنها نیاز به مراقبت های خاصی داشته و به راحتی قابل نگهداری در تانک نمی باشند که برای این منظور رعایت شرایط زیر الزامیست :

1- خرید ماهی دیسکس :

به هنگام خرید باید دقت لازم و کافی را در خصوص سلامت چه از نظر بیماری و چه از نظر سلامت اندامهای بدن انجام دهیم.

2- انتقال و معرفی به آکواریوم :

شاید سخت ترین قسمت کار ، انتقال و معرفی و ایجاد سازگاری یه ماهی خوب به یك آکواریوم تثبیت شده و مناسب باشد .

مبنا بر درست بودن شرایط زیستی در تانکمان است که باید قبل از ورود ماهی مهیا شده باشد .مراقبتهای معمول در انتقال و همدمایی را همه رعایت میکنیم ، آنچه مهم است این است که ماهی باید از یک شرایط زیستی که به آن خو گرفته و در آن پرورش یافته خارج و به تانک فروشنده وارد شود و متحمل استرس شدیدی از جهات مختلف شود و در مرحله دوم باید از تانک فروشنده به آکواریوم ما در خانه انتقال پیدا بکند ، بنابر این ماهی بسیار حساس شده و تحت فشار قرار گرفته و مهیای بروز هر گونه نارسایی در قابلیت زیستی ، ابتلا یا ظهور بیماری و ضعف سازگاری درتانک جدید است . لذا باید شرایط را برایش طوری مهیا کنیم تا بتواند به درستی و سلامت مرحله سازش و خو گیری را طی و در محیط جدیدش آرام بگیرد.

3-ایجاد مراقبتهای بهداشتی و درمانی :

ورود هر ماهی در تانک باید با سپری شدن دوران قرنطینه ماهی به مدت 4 تا 6 هفته باشد ولی به طور معمول ، ما وقت و حوصله مراقبتی به این مدت را نداریم . حال که تانک ما باید مهیای دیسکس های جدید باشد؛ بهتر است آنها را نسبت به بعضی از بیماریها که به آنها حساس هستند مورد درمان قرار داده و احتمال آلودگی ثانوی و بروز بیماری را در گله به حداقل برسانیم .

ماهی دیسکس به هگزامیتا حساس است . درمان پیشگیرانه با مترو نیدازول در فواصل 3 تا 6 ماهه برای بسیاری از سیچلایدها و خصوصا دیسكاس روش مناسبی است .

4- حفظ كیفیت آب :

- علیرغم اینكه آب آكواریوم در هنگام معرفی ماهی میتواند در شرایط بسیار خوبی باشد ، اما وجود ماهیها میتواند به تغییر تركیب و كیفیت آب به سمت نامطلوب منجر شود . مدفوع ماهی و بقایای غذایی عمده ترین عامل مسبب افت كیفی آب هستند.

- بهتر است هر هفته یكبار ، حدود25 درصد آب عوض شود .تعویض روزانه مقادیر كمتر آب بهتر از مقدار بیشتر به صورت هفتگی یا دو هفته یك بار است . تعویض مقادیر زیاد آب به یکباره سبب استرس ماهی میشود .

- دیسكاس به تغییرات دما و كیفیت آب حساس است و از اینرو باید توجه لازم را در حفظ شرایط زیستی ماهی داشت .

نکته : در هر بار تعویض آب آنها به ازای هر 10 لیتر یک قاشق چایخوری نمک به آب اضافه شود .

نکته : به دلیل حساس بودن دیسکس ها نباید  از نمک طعام در آب آنها استفاده کرد و باید با استفاده از سنگ نمک یا نمک طبیعی ( موجود در بیش تر ماهی فروشی ها ) آب آنها را ضد عفونی کرد .

 5-نگهداری :

جریان آب :
قدرت فیلترها و پمپهای هوادهی جدید میتواند به ایجاد جریان شدید آب در آكواریوم بیانجامد.و شرایطی را ایجاد كند كه ماهی دیسكاس با آن بیگانه است . چرا كه دیسكاس جریان آب آرام را ترجیح میدهد .

بسته به اندازه مخزن ، تعداد ماهی ، دفعات تغذیه ،‌تعویض آب و برنامه غذایی باید به انتخاب قدرت فیلتر و سیستم هوادهی پرداخت .فردی كه از غذای زنده به همراه غذای مكمل گوشتی استفاده میكند نسبت به فردی كه تنها از غذای زنده استفاده میكند هر چند به یك مقدار غذا دهند، باید از سیستم فیلتراسیون بهتری برخوردار باشد.در مواردی كه 90 درصد آب روزانه تعویض میشود( در دسترس بودن آب مناسب در شرایط خاص) از فیلتر استفاده نمیشود .

نور :
ماهی ها را نباید در تانكی با نور زیاد وارد كرد زیرا دوره سازگاری ماهی را به درازا میكشاند. مقدار نور ، خصوصا در دوره سازگاری بهتر است تابع شرایط محیط باشد.

- ماهیان هم تانكی :
نباید دیسكاسهایمان را با ماهیانی كه شب فعال هستند در یك تانك در ابتدای معرفی قراردهیم زیرا تداخل زمان فعالیت گونه های نامناسب با زمان استراحت و سازگاری ماهی سبب طولانی شدن مدت سازش ماهی با محیط میشود .

دستكاری :
حتی المقدور از دستكاری و یا تحریك ماهیان تا حصول شرایط تطبیق پذیری باید خود داری كرد.
وقتی ماهیانمان هیجان زده هستند ، خطوط عمودی آنها آشكارتر خواهد شد .

تغذیه اولیه :
فرصتی کوتاه به ماهیانمان برای عادت كردن به تانك بدهیم و بعد به تغذیه آنها بپردازیم . دیدن اینکه دیسکس غذا را از دهان به بیرون تف کند و دوباره آنرا ببلعد در طبیعت این ماهی چیز غریبی نیست .

بهتر است بدانیم که قبلا به دیسکس چه غذایی میداده اند تا ما نیز از آن تبعیت کنیم و دادن هر نوع غذای جدید باید به تدریج و طی دوره پذیرش صورت بگیرد و بهتر است تا مدتی غذای جدید و قبلی را مخلوط یا به صورت توام داده شود . دادن گرسنگی روش خوبی برای ایجاد عادت غذایی جدید نیست .

برای آب به آب کردن دیسکس ابتدا به مدت 20 دقیقه ماهی را به همرا ظرف آن داخل آکواریوم قرار دهید و پس از 20 دقیقه هر 5 دقیقه مقداری آب آکواریوم به ظرف آن ها اضفه کنید و پس از 20 دقیقه آرام بگذارید ماهیا خودشون آرام وارد آب شوند در اینصورت هیچ تلفاتی نخواهند داشت .
برای تغذیه آنها آرتمیا و مخلوط دل گاو دل مرغ و میگو بسیار مناسب است البته میزان میگو زیاد نباشد زیرا غذا را پس میزند. هفته ای یک بار در غذای آنها از کپسول ویتامین استفاده کنید . در صورت مریض شدن دیسکس خصوصاً هگزامیتا بهتر است قرص آن را در آبی که در آن آرتمیا وجود دارد حل کنید و بعد آرتمیا را به آن ها بخورانید . اگر می خواهید از کرم مجمد استفاده کنید ( در صورت بد غذا شدن دیسکس ) قرص های آن را در آب نمک 400 ppm ریخته و سپس به آنها بدهید اما کمتر از این غذا برای دیسکس استفاده کنید .

بر خلاف تصور بسیاری از افراد که فکر می کنند نگهداری دیسکس مشکل است بسیار ماهی دوست داشتنی و مقاومی است به شرط آنکه اصول ابتدایی را رعایت کنید .

دیسکس قهوه ای بیشتر از سایر انواع در آکواریوم نگهداری و تکثیر میشود .

وطن دیسکس قهوه ای رودخانه های برزیل بوده و به طول 12 تا 15 سانتیمتر میرسد و نسبت یه سایر انواع یاد شده از رنگ آمیزی ساده تری برخوردار است .

وطن دیسکس اصیل ریونگرو و منشعبات آن است و به طول 20 سانتیمتر میرسد .

رنگ زیبای ماهی دیسکس خصوصا نوارهای قرمز و آبی زیبای موجدار روی بدنش سبب شده به سلطان ماهیهای آکواریوم لقب یابد.
در سالهای اخیر موفق به کشف رنگ ها و نژادهای دیگری از ماهی دیسکس در طبیعت شده اند . انواعی که با نامهای تجارتی نظیر

رویال بلو دیسکس شهرت یافته اند از این جمله اند.

دیسکس با ماهی آنجل خویشاوندی نزدیک دارد و از نور شدید گریزان بوده و بهتر است از گیاهان شناور در آکواریوم دیسکس بهره ببریم .

اکواریوم دیسکس بایستی از باکتریهای مضر پاک باشد از اینرو کاربرد فیلتر ذغالی توصیه میشود . در ضمن تعویض آب در فواصل زمانی کوتاه بسیار موثر است .

دیسکس برای آکواریوم عمومی چندان مناسب نیست و ماهیهای دیگر و رفت و آمد زیاد سبب استرس و مزاحمت برای دیسکس میشوند. بهتر است برای ماهی دیسکس تانکی مجزا اختصاص یابد ( البته میتوان ان را با آنجل های هم جثه اش در یک جا قرار داد.)

اسیدیته آب ( ph ) باید کم باشد و در حدود 5.5 برایش مناسب است و سنگینی آب ترجیحا نباید از 5 درجه dh تجاوز نماید . برخی از انواع تکثیر شده میتوانند آبهای سنگین تر را نیز تحمل کنند.

وجود گیاهان انبوه در آب به ایجاد محیطی مناسب برایشان کمک میکند هر چند به مخفیگاه نیز علاقه زیادی دارند.

باید توجه داشت که دیسکس ها نیز جفت خود را از یک گروه انتخاب میکنند.

نگهداری و تکثیر و پرورش دیسکس دشوار است .

دیسکس در تمام طول عمر نسبت به ترکیبات آب و نوع غذا بسیار حساس است . بعلاوه نسبت به یک سری امراض بسیار حساس بوده که مداوای برخی از آنها بسیار دشوار و برای برخی نیز نسخه بدرد خوری تا کنون ارائه نشده است .

پرورش نوزادان نیز خالی از مساله نبوده و نوزادان ابتدا از بدن والدین تغذیه نموده ( دیسکس از جمله ماهیان به اصطلاح شیرده است ) و پس از چند روز از خوراک زنده ریز تغذیه میکنند. در صورتی که والدین بدن خود را آماده تغذیه نسازند( به اصطلاح شیر خود را آماده نسازند) ، نوزادان در مدت کوتاهی تلف میشوند.

دانشمندان موفق به تهیه خوراکهایی شده اند که میتوان آنرا جایگزین شیر والدین نمود اما تهیه این خوراکها چنان دشوار و پیچیده است که ارزش زحماتش را ندارد.
در آکواریوم موفق به بچه گیری از ترکیب دیسکوس قهوه ای و دیسکوس اصیل شده اند .دیسکسهای نتیجه شده مقاومتر از انواع اصلی بوده و خود قابل تکثیر هستند.

معمولا دیسکس ها در زمستان یا اوایل بهار چند بار پیاپی همانند سیکلیدها بر روی سنگها یا برگهایی که به دقت تمیز کرده اند تخمگذاری میکنند.

نوزادان پس از حدود 50 ساعت از تخم در آمده و توسط والدین به گیاهان آویزان میشوند و در این زمان به شکل نخ های کوچکی هستند. آب تازه به کمک باله های والدین بر روی نوزادان به جریان می افتد. حدود 50 ساعت بعد شنای آزاد نوزادان شروع گشته و در حول و حوش والدین و خصوصا مادر به شنا میپردازند.4 تا 5 روز بعد کیسه زرده خود را نیز تغذیه کرده اند و بایستی رساندن خوراک به آنها را آغاز کرد .

رشد نوزادان بسیار آهسته بوده و پس از طی تقریبا دو سال بالغ میشوند.

بیماری های شایع دیسکس :

دیسکاس ها در مقابل بیماری های ایجاد شده توسط باکتری مقاومند ولی شایع ترین بیماری آنها Hexamita ( چاله هایی در سر ) می باشد ؛ که برای جلوگیری از این بیماری بهتر است در تانک از شن کمتری استفاده شود و هر ماه یکبار آنها را با محلول ضد انگل حمام کنید .

روش حمام محلول ضد انگل : دیسکاس ها را به یک سطل آب منتقل کرده و به ازای هر لیتر 2 قطره ضد انگل در آب ریخته و یک سنگ هوا با تمام فشار در آن قرار دهید . پس از گذشت 30 تا 40 دقیقه دیسکاس ها را به تانک اصلی انتقال دهید .

علائم بیماری Hexamita :

1- غذا نخوردن دیسکاس ها

2- شنا به صورت نامنظم و سر در گم

3- ایجاد چاله هایی در سر

روش های درمان هگزامیتا Hexamita :

برای درمان این بیماری که به انگل دیسکاس معروف است ، دو حالت وجود دارد :

حالت اول : زمانی که دیسکاس ها هنوز اشتهای خود را از دست نداده و غذا می خورند .

در این حالت بهترین روش برای جلوگیری از پیشرفت بیماری غذا درمانی می باشد ، به این صورت که آنها را با غذاهای سرشار از پروتئین مانند ماهی زنده و یا آرتمیا تغذیه کرده و در این مدت هر روز یک سوم آب تانک را تعویض کرده و به ازای هر 5 لیتر یک قطره ضد انگل در آب بریزید .

حالت دوم : زمانی که دیسکاس ها میلی به غذا خوردن ندارند .

در این حالت برای جلوگیری از مرگ آنها باید آنها را 6 تا 12 ساعت با    Metronidazoleحمام کنید .

روش حمام Metronidazole :

 دیسکاس ها را به یک سطل منتقل کرده و به ازای هر 4 لیتر 250 میلی گرم از قرص یا کپسول Metronidazole در آب ریخته و یک سنگ هوا با تمام فشار در سطل قرار دهید . پس از گذشت زمان اعلام شده دیسکاس ها را به تانک اصلی انتقال دهید .

اما پس از حمام آنها بهتر است 50 % آب تانک اصلی را تعویض کرده و همه ی عوامل کربن زا همچون ذغال اکتیو را از تانک خارج کنید .

هم چنین همه عوامل استرس زا همچون صدا های بلند را قطع کرده و برای تغذیه ی آنها از ویتامین C  استفاده کنید .

توجه داشته باشید در صورتی که کوچکترین عاملی از بیماری را در تانک مشاهده کردید ، می توانید با افزایش دما به 30 تا 31 درجه سانتیگراد به مدت 24 ساعت از رشد عامل بیماری جلوگیری کرده و با تعویض آب تانک مانع از بیماری و مرگ آنها شوید .